Magdalena Abakanowicz. Prolog
Przywołujemy pierwszą indywidualną wystawę Magdaleny Abakanowicz w tej samej co przed sześćdziesięciu pięciu laty przestrzeni. Po festiwalu prezentacji najbardziej znanych i rewolucyjnych dokonań artystki w ważnych europejskich międzynarodowych instytucjach, związanych ze sztuką współczesną, m.in. w słynnej Tate Modern w Londynie, cofamy się do początku jej drogi twórczej – debiutu w 1960 roku. Dzięki temu możemy spojrzeć na pierwszy świadomie zbudowany pokaz artystyczny przez pryzmat idei rozwijanych przez Abakanowicz w późniejszych realizacjach czy w świetle jej dokonań, które zmieniły spojrzenie na materialność tkaniny, na pracę z przestrzenią i które ukształtowały nowy język form.
Na ówczesnej wystawie Abakanowicz zrywa z tradycyjnymi rolami przypisywanymi tkaninie, podejmuje zagadnienia związane z językiem sztuk wizualnych. To gest porzucenia ram – w sensie formalnym, jak i świadoma decyzja podjęcia pracy z przestrzenią. Kiedy powojenne malarstwo lat pięćdziesiątych przez braki materiałowe pozostawało zredukowane do małych formatów, a cenzura ograniczała obecność abstrakcji do piętnastu procent w przestrzeniach publicznych prezentacji, Magdalena Abakanowicz wyszła poza te ograniczenia. Zaprezentowała abstrakcyjne kompozycje na powierzchni rozpostartych w przestrzeni płócien.
Malarskie kompozycje, pokazane na wystawie, były dla niej projektami, które przenosiła na oswobodzone z ram, luźno puszczone w przestrzeni tkaniny. Ich elastyczne powierzchnie poddawały się ruchowi powietrza; uwolnione od ściany i jakikolwiek elementów konstrukcyjnych, anektowały przestrzeń. Brak ram otwierał wolność wypowiedzi. W 1958 roku Wojciech Fangor i Stanisław Zamecznik zrealizowali pierwszy environment „Studium Przestrzeni”. Dwa lata później młoda artystka poprzez swą instalację dokonała podobnego gestu. Wkroczyła w przestrzeń układem swobodnych wielkoformatowych abstrakcyjno-biologicznych płócien. Pociągała ją duża skala.
Magdalena Abakanowicz za pomocą świadomie prowadzonego światła budowała plany i dramaturgię przekazu. Już wtedy, myśląc o wystawie jako o całości wieloelementowej wypowiedzi, zapoczątkowała rozwijany później proces budowania instalacji in situ, wchodzących w relacje z architekturą. Później pójdzie krok dalej, kreując światy przeznaczone do sensualnego doświadczania.
Patrzymy dziś na tę wystawę poprzez drogę międzynarodowych sukcesów artystki, znajomość teorii, interpretacji i kontekstów jej sztuki, by na nowo odczytać jej pierwsze artystyczne gesty.
Autor: Marta Kowalewska, kuratorka wystawy
Wernisaż: 13 lutego g. 18:00
Kuratorzy: Marta Kowalewska (Centralne Muzeum Włókiennictwa oraz Fundacja Abakanowicz), Henryk Gac
Współpraca: Zespół kuratorski Kordegardy – Katarzyna Haber, Agnieszka Bebłowska Bednarkiewicz
Organizatorzy: Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Narodowe Centrum Kultury
Partner: Fundacja Marty Magdaleny Abakanowicz Kosmowskiej i Jana Kosmowskiego
Zdjęcie w tle z użyciem pracy: Magdaleny Abakanowicz, 1959, Bez tytułu / © Fundacja Marty Magdaleny Abakanowicz Kosmowskiej i Jana Kosmowskiego
Grafika plakatowa z użyciem pracy Magdaleny Abakanowicz, 1960 pt. Tkanina / © Fundacja Marty Magdaleny Abakanowicz Kosmowskiej i Jana Kosmowskiego
